Çalışan ve İşvereni İlgilendiriyor! Yıllık İzin, Ücretsiz İzin Kısa Çalışma Ödeneği Alamayanlar Ne Yapabilir?

Tüm dünyayı etkisi altına alan virüs salgını ülkemizde de çalışma hayatını olumsuz etkiledi. Birçok işyeri açılmazken evden çalışma başlatıldı. Çalışanlardan işyeri sahiplerinden virüs döneminde çalışma hayatı, maaş, mesai, izin gibi konularda çok soru geliyor. Sabah gazetesi yazarı Faruk erdem işte soruların cevaplarını verdi…

Milyonlarca çalışan ve işveren coronavirüs kapsamı süresince evden çalışma sistemine geçti. Bazı sektörlerde ise bir süreliğine kapatma yasağı gelmişti. Bu süreçte işçi ve işverenin mağdur olmaması nedeniyle devlet tarafından ödemeler yapıldı. Peki ödemeler, yıllık izin, ücretsiz izin şartları nelerdir? İşveren ve işçi hakları nelerdir? İşte bilinmesi gereken soruların cevapları Memurlar‘da…

1- İşveren, şüpheli durum bulunması halinde çalışanların yıllık ücretli izne, ücretsiz izne veya idari izne gönderebilir mi?

Yıllık iznin kullanım süresini belirlemek işverenin inisiyatifinde olduğundan, işveren çalışanlarını yıllık izine gönderebilir. Ücretsiz izin ise tarafların karşılıklı mutabakatına bağlı olduğundan tek taraflı uygulama olanağı bulunmamaktadır. İdari izin ise işverenin inisiyatifine bağlı olup, yıllık izinden mahsup edilemeyeceği gibi ücret ödemesi yapılması gerekir.

2- İşçiler virüs salgını nedeniyle işe gitmekten kaçınabilirler mi?

İşçinin işe gitmekten kaçınabilmesi için ciddi ve yakın tehlikenin var olması gerekir. İşçilerin yakın temasta bulunduğu bir diğer çalışanın enfekte olduğu belirlenmesine rağmen işe gelmeye devam etmesi ve durumun tespit edilmesine karşın işveren tarafından engellenmemesi durumunda işçi çalışmaktan kaçınabilir.

Bunun dışında işten kaçamaz.

3-İşçiler virüs salgını nedeniyle toplantılara katılmaktan kaçınabilirler mi?

Genel olarak çalışanın işverene karşı iş görme yükümlülüğü bulunmaktadır. İş seyahatleri ve iş toplantılarının, yüksek risk içermesi veya güvenli olmadığı kabul edilen yerlerde gerçekleşecek olması durumunda çalışan katılmayabilir.

4-İşyerinde faaliyetin belirli bir süre durdurulması ve sonrasında telafisi mümkün müdür?

İşyerinin zorunlu nedenlerle, faaliyetin geçici olarak durdurulması veya tamamen tatil edilmesi sebebiyle İş Kanunu’nun 64. maddesi uyarınca, iki ay içinde çalışılmayan süreler telafi edilmek üzere, telafi çalışması gerçekleştirilebilir. Bu süre şimdi 4 aya çıkartıldı

5-Yurt dışından gelen kamu görevlileri karantinada iken idari izinli sayılır mı?

Yurtdışında bulunan kamu görevlilerinin yurda dönüş tarihinden itibaren 14 gün evde tecrit oldukları sürenin mesai günlerine tekabül eden kısımlarında idari izinli sayılmalarına karar verildi.

6-Çalışan rahatsızlığını bildirmezse ne olur?

Çalışanlar, virüsten dolayı enfekte olmuşsa yahut böyle bir belirti varsa bu durumu derhal işverene bildirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülük, çalışanların işverene sadakat yükümlülüğü kapsamında hem İş Kanunu’nda hem de 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 19. Maddesi’nde belirtilmiş ve düzenlenmiştir. Çalışan bu riski bildirmezse tazminatsız atılmaya kadar tedbir alınabilir.

7-İşyerimiz kapandı. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilir miyiz?

Bunun için işyeri sahibinin İŞKUR’a müracaat etmesi gerekiyor. İŞKUR virüs sebebiyle işlerin durup durmadığını inceleyecek ve buna göre karar verecektir. Bu güne kadar 3 milyondan fazla vatandaşa u paralar bağlandı.

8-Kısa çalışma ödeneği alamayanlar ne yapacak?

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanamadıysanız ya da 15 marttan sonra işten çıkartılmışsanız veyahut ücretsiz izne ayrılmışsanız burada da yeni torba yasağı gereği size üç ay 1.170 lira ödenek verilecek.

KAMU | İşverenle Anlaşarak İşten Ayrılan İşsizlik Maaşı Alabilir mi?

9-Rapor alan çalışanların ücretleri kesilir mi? İzinleri azalır mı?

Virüs ya da başka sebeple rapor alan çalışanların ücretleri 2 günden sonra SGK tarafından ödenir. Burada hesaplama ayakta tedavilerde brüt maaşın üçte ikisi şeklinden yapılır. Örneğin 14 gün rapor alan bir çalışana 12 günlük brüt ücretinin üçte ikisi ödenir. Raporlu günler yıllık izinden düşülmez.

10) Sokağa çıkma yasağında işe gidemeyenin maaşı ne olur?

İş kanunu bu konuda bir süre sınırı koyuyor. Bu da 1 hafta. Zorlayıcı sebep ortaya çıktığında eğer bir haftadan kısa sürerse (örneğin iki günlük yasak) işçinin ücreti kesilemiyor. Ancak yasak 1 haftayı aşarsa bu kez 1 haftalık bölümde işçiye yarım maaş ödeniyor. (İş kanunu madde 40)