Dünyanın Çıkış Yolu Türkiye

Pekin’den Londra’ya uzanan küresel ticaret yollarında sıkıntılar yaşanıyor. Kuzey Koridoru, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle artık tamamen kapandı. Güney Koridoru da; İran’a uygulanan yaptırımlar, istikrarsız Afganistan ve uzun rota gibi sebeplerle tercih edilmiyor. Kuzey ve Güney koridorlarda yaşanan sıkıntılar sebebiyle yıllık 600 milyar dolarlık hacme sahip Doğu-Batı ticaretinde, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Orta Koridor (tarihi İpek Yolu) öne çıkıyor. Uzmanlar “En güvenli, hızlı, ucuz, istikrarlı ve düşük maliyetli rota burası” diyor.

Rusya’nın Ukrayna‘yı işgali, Türkiye’nin bölgede ne kadar önemli bir güç olduğunu bir defa daha gözler önüne serdi. Rusya’ya yaptırım tehdidinden öteye geçemeyen ABD, AB ve NATO için Türkiye, artık çok daha önemli bir partner olarak öne çıkıyor. Hem Ukrayna hem de Rusya ile iyi ilişkileri olan Türkiye, aynı zamanda Orta Doğu’yu Avrupa ile buluşturan, Asya ve Avrupa arasında köprü vazifesi gören stratejik bir öneme sahip. Ukrayna krizi her ne şekilde bitecek olursa olsun, yeni bir dünya düzeni kuruluyor. Bu

denklemde hem enerji hem ticaret hem lojistik anlamında, Türkiye’nin oldukça öne çıkacağı tartışmasız olarak kabul görüyor.

ÜÇ ANA GÜZERGAH VAR

Doğu ve Batı arasındaki ticaretin güzergahı 3 ana koridordan oluşuyor. Pekin’den başlayarak, Rusya üzerinden Polonya ve Avrupa’ya ulaşan Kuzey Koridoru, Rusya’ya uygulanan yaptırım nedeniyle tamamen kapandı. Öte yandan savaş olmaması durumunda dahi, Kuzey Koridoru’ndaki kara yollarının ve demir yollarının modern standartlarda olmaması bu güzergahı sorunlu hale getiriyordu. Bir diğer güzergah olan Güney Koridoru ise İran’a uygulanan ekonomik yaptırımlar, Afganistan’daki istikrarsızlıklar ve uzun deniz rotası nedeniyle şirketler tarafından tercih edilmiyor. Yaşanan tüm bu hadiseler çerçevesinde Türkiye’nin üzerinden geçen ve Tarihi İpek Yolu’nu kapsayan Orta Koridor, yıllık 600 milyar dolarlık ticaretin tek adresi haline geldi.

TÜRKİYE PARLIYOR

Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Kuzey Koridoru’nda yaşanan kapanmanın Türkiye’ye büyük katkısı olacağını söyleyen Uluslararası Nakliyeciler Derneği Başkan Yardımcısı Fatih Şener “Türkiye’nin bu resimde yıldızının parlayacağı malum. Çin’den Avrupa’ya giden ticaret yolu, bizim ülkemiz üzerinden geçecek. Ancak bazı sorunları çözmemiz gerekiyor. Örneğin Azerbaycan’ın Türk tırlarından aldığı yüksek vergiler var. Bunu, Azerbaycanlı yetkililere bildirdik ve Meclis’e sunuldu. Ayrıca Hazar üzerindeki Ro-Ro taşımacılığı çok pahalı. Bunun da makul seviyeye indirilmesi gerekiyor. Bir de bizim sınır kapılarımızın kapasitelerini yükseltmemiz lazım. Bu ufak sorunların çözülmesi durumunda, Türkiye bölgesinde önemli bir lojistik güce sahip olacaktır” dedi.

SORUNLAR GİDERİLMELİ

Uzmanlar, Tarihi İpek Yolu güzergahında bazı teknik sorunlar olduğunu da belirterek “Türkiye, Orta Koridor ile ilgili var olan teknik sorunları gidermeleri için diğer ülkelere yardımcı olmalı ve bunu teşvik etmeli. Gümrük sistemlerimizi ve vergileri birbirine uyumlu hale getirmeli, Orta Koridor’un faydasını daha da artırmalıyız. Orta Koridor’un potansiyeli büyük. Türkiye için transit gelirler artacak, yerli üretim ve ihracat artacak, giderlerimiz azalacak. Başta Türkiye ve Azerbaycan olmak üzere Orta Koridor rotasındaki ülkelerin stratejik önemi yükselecek. Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demir Yolu Hattı’nın faaliyete geçmesi ve Marmaray Projesi sayesinde Türkiye demir yollarının Avrupa hatlarına bağlanmasıyla, Orta Koridor daha büyük önem kazanmaya başlamıştı zaten. Sonuç olarak Asya-Avrupa bağlantısını sağlayan en az maliyetli, en güvenli, en istikrarlı, en hızlı ve en ucuz rota, Orta Koridor olarak ortaya çıkmış durumda” ifadelerini kullandı.

‘ORTA’DA 8 TRİLYON DOLARLIK YATIRIM

Tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması amacıyla geçtiğimiz yıllarda “Bir Kuşak Bir Yol” projesi hayata geçirildi. Çin’in önderliğinde hayata geçen proje için 8 trilyon dolar yatırım öngörülüyor. Türkiye, projede ‘Orta Koridor’ olarak adlandırılan güzergahta yer alıyor. Türkiye’nin projedeki yatırım tutarı 40 milyar doları bulacak. Türkiye, “Bir Kuşak Bir Yol” projesinde önemli jeopolitik konuma sahip. Yavuz Sultan Selim ve Osmangazi Köprüleri, 18 Mart Çanakkale Köprüsü, Marmaray gibi mega projeler, Tarihi İpek yolu olarak da adlandırılan bu projenin mihenk taşlarını oluşturuyor.

ZAMAN VE MALİYET AVANTAJI

> Çin’den çıkan bir konteyner; Kuzey Koridoru’nu kullanarak Avrupa’ya 15-20 günde ulaşıyor. Üstelik 10 bin kilometre yol katediyor.

> Süveyş Kanalı’nın içinde bulunduğu Güney Koridoru kullanılırsa bir konteyner; 20 bin kilometre yol geçerek, 45-60 gün içinde Avrupa’ya gidiyor.

> Tarihi İpek Yolu (Orta Koridor); 7 bin kilometre ve 10-15 gün aralığı ile hem maliyet hem zaman açısından en mantıklı, kazançlı ve güvenli rota olarak öne çıkıyor.

> Marmaray entegrasyonuyla birlikte Demir İpek Yolu da faaliyete geçmiş, Türkiye’den Çin’e ilk ihracat blok treni 7 Aralık 2020’de uğurlanmıştı. Tren; 2 kıta, 2 deniz ve 5 ülke geçerek, 19 Aralık 2020’de Çin’in Şian şehrine ulaşmıştı. Bugüne kadar söz konusu hat üzerinden 22 ihracat treni hareket ederken, toplamda 10 bin 294 ton yük taşındı.

ENERJİNİN DE ROTASI ANADOLU

Rusya, Azerbaycan, İran ve Irak’ın halihazırda enerji koridoru olan Türkiye, dünyanın en önemli geçiş güzergahı konumunda bulunuyor. Rusya’ya uygulanması muhtemel enerji ambargosu sonrası, Türkiye’nin enerjide önemi daha da artacak. Doğu Akdeniz’den çıkarılan gaz ve petrolü Avrupa’ya taşıyacak Ege Denizi hattı rafa kalkmıştı. Yakın gelecekte atılacak adımlarla birlikte, İsrail’in öncülüğündeki Doğu Akdeniz petrol ve gazı, dünya piyasalarına alternatifsiz olarak Türkiye üzerinden ulaşacak. İsrail Cumhurbaşkanı’nın önümüzdeki günlerde Türkiye’ye yapacağı ziyaret de bu anlamda büyük önem taşıyor. Avrupa’nın yeni tedarikçi ülkeleri olarak öne çıkması beklenen İran, Irak ve Katar doğalgazı için de, Türkiye vazgeçilmez güzergah olacak. Ankara’nın BAE ve Suudi Arabistan ile ilişkilerinin normale dönmesi, Mısır ile de görüşmelerini sürdürmesi; Türkiye’nin jeostratejik önemini her geçen gün daha da artırıyor. Türkiye aynı zamanda Afrika ile en fazla ilişki kuran ülkeler arasında yer alıyor.