Bakan Nabi Avcı’dan ‘Üstün Zekalı’ Tanımına Eleştiri

Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı, üstün zeka ve yeteneğe sahip olan çocukları için ‘üstün zekalı’ kavramının kullanılmasına karşı olduğunu söyledi.

Bakan Avcı, “Milli Eğitim Bakanı (MEB) olarak milyonlarca çocuğun eğitiminden öğretiminden sorumlu bakan olarak bu kavram üstün zeka veya üstün yetenek kavramı içerdiği veya ima ettiği hiyerarşi nedeniyle bana çok sıcak gelmiyor.” dedi.

Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı, TBMM’de gerçekleştirilen Zeka ve Yetenek Kongresi’nin açılışına katıldı. Burada kısa bir konuşma yapan Bakan Nabi Avcı, daha önceden hazırlanmış konuşmasını okuduktan sonra ‘irticalen de konuşmak istediğini’ belirterek üstün zeka ve yeteneğe sahip çocukları için ‘üstün zekalı’ ifadesinin kullanılmasının yanlış olduğuna değindi.

Her çocuğun kendisine özgü özel yetenekleri olduğunun altını çizen Bakan Avcı, “Herhangi bir zeka türünün veya herhangi bir zihinsel başarının diğerlerinden öne çıkartılmasını veya diğerleriyle hiyerarşik bir ilişkiye sokulmasını doğru bulmuyorum. Ayrıca uygulamada da bu tanımlamaların özellikle bu tanımlamalara muhatap olan çocuklarımızı ve ailelerini ciddi manada zorladığını da görüyorum.” diye konuştu.

Bakan Avcı, bu düşüncesinin gerekçelerini ise şöyle izah etti: “Çünkü bu çocuklarımız özel yetenekli çocuklarımız böyle bir hiyerarşi ima eden tanımlama ile anılmaya başlayınca kendilerini bütün diğer alanlarda akranlarından ayırmak veya ayrı tutulmak zorunda hissediyorlar. Bir defa onların sosyalleşmesi konusunda bu ciddi bir engel teşkil ediyor bana göre. Bir de aileler de doğrusu sanki diğer çocuklardan her bakımdan farklı bir çocukla meşgul olmaları gerekiyormuş gibi çocuklarının en sıradan en olağan haklarını bile bu tanım gereğince kısıtlamaya kalkabiliyorlar. Bu veya buna benzer gerekçelerle bir de tabi benim kendi alanımdaki çalışmalarda çok önemsediğim bir düşünür de Yoham Huizinga’dır. Onun Homo Ludens, Oynayan İnsan eseri benim için önemli olmuştur çalışmalarımda. Orada da söylendiği gibi bunların hepsi büyük bir oyunun güzel parçaları, dolayısıyla çocuklarımızın özel yetenekleri, her çocuğumuzun kendine özgü yetenekleri arasında sıralama ima eden bir tanım kullanmasak daha iyi olur gibi geliyor bana.”

Bunun her alandaki çocukların özel yeteneklerini görmezden gelinmesi veya onları hak etmedikleri bir düzleştirmeye maruz bırakılmaları anlamına da gelmemesi gerektiğini vurgulayan Nabi Avcı, “Bu dengeyi nasıl sağlayabiliriz? Belki bu kongrede konuşulacak konulardan biri de o olabilir. Özel çocuklarımızın haklarını koruyan hem de onların akranlarıyla uyumlu hayatın diğer alanlarında uyumlu işbirliği yapmalarını kolaylaştıran bir dengeyi tutturmamız gerektiğini düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
Sabah