Ambalaj Geri Dönüşümünde Dünya Lideriyiz

Türkiye’den sonra geri dönüşümde Almanya, Avusturya, İsviçre’nin başını çektiği Orta Avrupa geliyor.

Funda ÖZKAN

Sıvı gıda ambalajında pazar lideri Tetra Pak Pazarlama Direktörü Verda Telyaz: İnsanlarımızın algısı maalesef ki geri dönüşüm sistemi bizde pek başarılı değil gibi. Aksine dünyada birinciyiz.

Türkiye’den sonra geri dönüşümde Almanya, Avusturya, İsviçre’nin başını çektiği Orta Avrupa geliyor. Onlarda oran 52.4. Üçüncü sırada Portekiz, İspanya’nın olduğu İberya yarımadası, yüzde 47.

Süt, süt ürünleri, meyve suyu gibi sıvı gıda ambalajında pazarlideri Tetra Pak, yıllardır açık süte karşı mücadele veren şirketlerden. Ne de olsa hala Türkiye’de toplam süt tüketiminin yüzde 60’ı ambalajlı ürünlerden sağlanıyor, yüzde 40’ı da açık sütten. Tetra Pak, nihai tüketiciyle doğrudan bağı almasa da süt tüketimini artırmak için zaman zaman reklamkampanyaları da düzenliyor. Devletin sıkı sıkıya sarıldığıOkul Sütü programının da destekleyicilerinden. Tetra Pak Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan Pazarlama Direktörü Verda Telyaz söyleşi konuğum.

YILDA 4 MİLYAR PAKET SATIYOR

Tetra Pak olarak yıllık satışınız nedir?

Türkiye’de süt, meyve suyu gibi sıvı gıda ve salça, krema, puding gibi yarı sıvı gıda ambalajı olarak yılda 4 milyar adet paket satıyoruz.

Ne kadarlık bir geri dönüşüm sağlanabiliyor?

Tüketilen gıda ürününün ambalajında yüzde 61 geri dönüşüm sağlıyoruz. Bu oran ile dünyadabirinciyiz. İnsanlarımızın algısı maalesef ki geri dönüşüm sistemi bizde pek başarılı değil gibi. Aksine dünyada önemli bir yerimiz var. Bizden sonra Almanya, Avusturya, İsviçre’nin başını çektiği Orta Avrupa bölgesi geliyor. Onlarda 52.4. Üçüncü sırada Portekiz, İspanya’nın olduğu İberya yarımadası, yüzde 47. Belçika-Hollanda-Lüksemburg Benelux ülkeleri yüzde 43.2 ve beşinci sırada da İngiltere-İrlanda var, oranları yüzde 41.6.

Böyle bir yüksek orana gelmeyi nasıl başardınız?

Geri dönüşüm yapan tesisler var. Aynı zaman da devletin yaptığı regülasyonların da etkisibüyük. Geri dönüşüm için teşvikleri var.

ÇÖP TOPLAYICILARI SAĞOLSUN

Geri dönüşüm için birilerinin toplaması gerekiyor. Bnda çöp toplayıcılarının varlığı yadsınamaz, değil mi?

Çöp toplayıcıları büyük bir kısmını topluyor, bir değeryaratıyorlar. Belediyeler de inisiyatif almaya başladı. Eğitimhizmetiveriyorlar, kapıları tektek çalıp insanlara çöplerinin ayrıştırmaları konusunda bilgiveriyorlar ki bu da çöpün doğru bir şekilde ayrışmasını sağlıyor. Bir de çöp toplama merkezleri de var. Biz de Tetra Pak olarak bütünün içinde bir parçayız. Okullarda ‘küçük şeyler doğayı yeniler’ adlı bir projeyi 5-6 yıldır gerçekleştiriyoruz. Eğiticilerle birlikte gidip, çocuklara çevreden, geri dönüşümün öneminden bahsediyoruz. Küçük simülasyon aletimiz var, içtikleri sütün kutusunun nasıl kağıda dönüşeceğini gösteriyoruz. Şu ana kadar 1 milyon çocuğa ulaştık.

Geri dönüşüm için çöpün kaynağında yani evlerde doğru ayrıştırılması gerekiyor. Evlere yönelik bir projeniz var mı?

Biz çocuklara sesleniyoruz ama annelerine yönelik de bir mektup veriyoruz. Çocuklar geri dönüşüm konusunda farkındalık edindikten sonra gidip annelerine de anlatıyorlar. Çocuğunuz evde şunu yapalım dediğinde çok daha etkili oluyor.

Ambalajın yüzde 100 geri dönüşümden sağlanması mümkün mü?

O biraz ütopik. Fizibilite de devreye giriyor, her şeyi geri dönüştürdüğünüz zaman toplam üretiminden daha maliyetli olabilir.

ÇİĞ SÜTÜ KAYNATMAK YETMİYOR SÜREKLİ KARIŞTIRMAK LAZIM AMA…

Organik gıdaya, doğal gıdaya karşı kimi tüketicilerin bir duyarlılığı var. Ben de üretim koşullarını tetkik ettiğim bir çiftlikten sütü alıp, evimde kendi yoğurdumu yapıyorum. Güvenilir üretici bulunabiliyorsa ‘açık süt’, birtakım proseslerden geçmiş ambalajlı sütten daha iyi değil mi?

AMBALAJDAKİ GÜVENLİ

Kontrolü yapılan çiftliklerden çiğ sütü satın alabilirsiniz. Ancak Türkiye’de satılan açık sütün neredeyse tamamı sizin bahsettiğiniz gibi üretim koşulları hijyenik ve üretimsüreci kontrol edilen değil. Bir de size ulaşırken, nasıl bir ortamda taşındığı da önemli. Soğuk depolama yapılmak zorunda.

3 ay, 6 ay dayanan süt yerine, güvenilir çiğ sütü almak hata mı?

Ambalajlı, paketli uzun ömürlü veya pastörize sütler güvenli sütlerdir. Sütler kaynaktan güvenli şekilde toplanır, bakteri miktarı az olan sütler tercih edilir. Isıl işlemler kötü bakterilerin ölmesini sağlar. En büyük yanılgı içinde bazı katkı maddelerinin, koruyucunun konuluyor diye düşünülmesi. Üretim sistemi içinde böyle bir eklemeye ihtiyaç yok. Hava, ısı, ışık almadan sütün bozulmasını engellemiş oluyorsunuz.

BESİN DEĞERİ DÜŞÜK

Açık süte karşı verdiğiniz mücadelede algının değişmesi için yararlandığınız bir rapor var değil mi?

Hacettepe Üniversitesi’in açık süt ile yaptığı araştırmadan faydalanıyoruz. Çiğ süt 5-15 dakika kaynatılınca vitamin değeri yüzde 50 azalıyor.

Kaynatılmazsa da bakteriler yaşamaya devam ediyor, değil mi?

Hocalar kaynatırken sürekli kaşık çevirmek gerekiyor diyor. Kaynatılınca bakteriler ölüyor ama besin değeri de gidiyor.

İNOVASYON ‘KAPAĞI’ OLDU

Ambalajında teknoloji nasıl değişim gösterdi? Espriyle basite indirgeyeyim, içi alüminyum dışı mumlu kağıtta inovasyon başka ne olabilir?

Aslında 6 katman. Alüminyum çok küçük bir parçası, ısı, ışık geçirmesin diye kullanılıyor. Uzun ömürlü gıdalarda bu folyo var. Yüzde 70’i kağıt. Fonksiyonelliğinde gelişim var. Tüketicilerin dakolay kullanımı için fonksiyonel olarak geliştirmeye çalışıyoruz. Kapakta çok büyük gelişim var. Eskiden makasla kesmeli sistem vardı sonra ucunu çıkarıp, açıyorduk.

İki sistem de kullanışlı değildi. Makasla keserken mutlaka biraz süt dökülürdü. Çıkarıp, açma sistemi de hijyenik gelmiyordu. Sonuçta sütü dökerken, ambalajı temas ediyordu.

Doğru artık çevirmeli kapaklar var. Güvenlik çemberiyle sesini de duyabiliyorsunuz. Böylece güveni ve hijyeni temsil ediyor kapak sistemi. Ambalajda çevre duyarlılığı da ön planda.

GÜNLÜK AMA RAF ÖMRÜ 6-7 GÜN ABD’DE 28 GÜN

Günlük süt diye satılan sütün, kullanma süresinin 6-7 gün olması beni rahatsız ediyor. O zaman nasıl günlük süt olabalir soru akla geliyor?

Hem pastörizasyon hem UHT iyi ısıl işlemler. Sütün kalitesinin yüksek seviyede olması ve steril ortamda bakterilerden uzaklaştırılıyor olması önemli. Pastorize sütler, sizin bahsettiğiniz günlük sütler Amerika’da 28 güne kadar dayanabiliyor. Bu sütün iyi kaliteli olduğunu, sütü bozacak hiçbir bakterinin içinde bulunmadığını gösteriyor. Süt ve süt ürünlerinde üretim süreci zaten hiçbir katkı maddesikonulmasına gerek bırakmaz. Her hangi bir şey koymak zaten üretici için ekstra bir maliyettir.

OKUL SÜTÜ’NÜ DESTEKLİYORUZ

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, öğretim yılının yarın başlayacak ikinci döneminde Okul Sütü programına devam edeceklerini açıkladı. Anaokulu ve ilkokulda okuyan 6.5 milyon öğrenciye süt dağıtılacak. Siz de Okul Sütü programının destekçilerindensiniz.

Okul Sütü programını biz de gönülden destekliyoruz. Çok da önemli olduğunu düşünüyoruz. Dünyada 80’den fazla ülkede okul sütü programları uygulanıyor. Gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelerde değil, gelişmiş Kuzey Avrupa ülkelerinde de uygulanıyor. Danimarka’da, Almanya’da 100 yıldır uygulanıyor. Hem süt içme alışkanlığı kazandırılmış, hem de daha sağlıklı nesillere de yatırım yapılmış. Araştırmalar gösteriyor ki, çocuklar süt ile beslendiğinde hem konsantrasyonu artıyor hem de okula katılım artıyor.

5 MİLYON EURO HARCAYIP 7 MİLYON ÇOCUĞA ULAŞTI

Son 10 yılda çevre, gıda güvenliği ve çocukların süt içme alışkanlığı edinmesi için sosyal sorumluluk projelerine 5 milyon euro harcadık. Geri dönüşümü anlattığımız ‘Küçük Şeyler Doğayı Yeniler’ adlı projemiz aslında çok yeni. İstanbul, İzmir, Ankara ile başladık. Bursa’yı ekledik, yavaş yavaş gelişiyoruz. Bu illeri toplama merkezlerinin yoğun olması nedeniyle seçtik. Süt tüketimini artırmak amacıyla da ‘Sağlık İçin Sağlıklı Süt İçin’ programında şu ana kadar 50 ile gittik. Toplam 7 milyon öğrenciye ulaştık. 2001 yılından beri bu projeyi yürütüyoruz. Devletin okullarda süt dağıtımından neredeyse bir yıl önce projeye başlamıştık. Bu projede de Milli Eğitim Bakanlığı ile çalışıyoruz. Hacettepe Üniversitesi’nden hocalarımız da doğru beslenmeyi, sütün ve süt ürünlerinin önemini anlatıyorlar.
Akşam