İşte, tüm detayları ile 20 soruda taşeron işçilerin durumu…

Aslında tanım çok net: Bir işletmenin ihtiyacı olan hizmeti almak üzere bir firma ile anlaşmasına taşeronluk, bu firmada çalışan ancak işletmenin hizmetinde olanlara da taşeron işçi deniyor. Biraz daha açayım: Bir işletme ile anlaşma yaparak, o işletmenin uzmanlık gerektiren işlerinde istihdam etmek üzere personel alan ve bu personeli de sadece anlaşma yaptığı işletmede çalıştıranlara alt işveren ya da taşeron deniyor. İş kanunu taşeronluğu böyle anlatmış. Bir şey de anlatmış: Uzmanlık gerektirmeyen işler alt işverenlere verilemez demiş.

ASIL İŞ, YARDIMCI İŞ

Örnek mi? Devlet hastanesinde röntgen çeken teknisyen -ki, buna asıl iş deniyor- taşeron işçi olabilir ama aynı hastanede temizlik görevlisi –ki buna da yardımcı iş deniyor- taşeron işçi olamıyor. İşte bütün tartışma da buradan kaynaklanıyor. Zaman içinde asıl iş, yardımcı iş kavramı birbirine karışmış ve uzmanı da, teknisyeni de, servis şoförü de, temizlikçisi de, yemek yapanı da taşeronluk müessesi içine sokulmuş. Kamu ve özelde taşeron işçi sayısı 1.4 milyonun üzerinde. Yani, toplam işçi sayısını neredeyse yüzde 12’si taşeron. Bunun 750 bini kamuda, geri kalan da özel sektörde. Kamu arasında en çok belediyeler, hastaneler ve yükseköğretim kurumları taşeron çalıştırıyor. Çalışanların 200 bini ise asıl işlerde istihdam edilirken, diğerleri şoför, temizlik elemanı, güvenlik gibi işlerde çalışıyor.

750 BİN KİŞİYİ İLGİLENDİRİYOR

Başbakan Ahmet Davutoğlu AK Parti grup toplantısında müjdeli haberi vererek, taşeron işçilerin kamuya alınacağını açıkladı. Başbakan’ın açıklaması net: “İster asıl iş olsun, ister yardımcı iş olsun tüm taşeron işçiler kamuda aynı yerde sözleşmeli eleman olarak çalışmaya devam edecek.” Kamuda çalışan 750 bin taşeron işçiye kamu personeli olma yolu açıldı.
Peki, taşeron işçiler devlet memuru mu olacak, kimler-nasıl bu haktan yararlanacak, 750 bin kişi de işine devam edebilecek mi? İşte, tüm detayları ile 20 soruda taşeron işçilerin durumu?

Kimler yararlanacak?

1 Kasım tarihinden önce kamu kurumlarında çalışan ve halen çalışmaya devam eden işçiler yararlanacak. 1 Kasımdan sonra işe girenler ile emeklilik yaşını geçenler ve emekli maaşı alanlar kapsam dışında.

Asıl işlerde çalışanlar mı yoksa yardımcı işlerde çalışanlar mı bu imkandan yararlanacak?

Başbakan Ahmet Davutoğlu, açıklamasında “Yardımcı işlerde çalışanları da kamuya almayı kararlaştırdık. Böylece dışarıda kalan tek bir taşeron işçisi kalmayacak” diyerek, hem asıl işlerde hem de yardımcı işlerde çalışanların bu haktan yararlanacağını söyledi.

Özel sektörde çalışan taşeronları da kapsıyor mu?

Hayır. Sadece kamuda çalışanlar yeni düzenlemeden yararlanacak.

Kadroya alınıp, devlet memuru mu olunacak?

Yeni düzenleme ile özel bir statü getiriliyor; özel sözleşmeli personel statüsü. Kamuda istihdam edilecekler ama özel statüleri olacak.

Tüm kamuda çalışanlar bu imkandan yararlanacak mı?

Hayır. Halen 12 ay boyunca tam zamanlı çalışanlar yararlanabilecek. 3 ay, 6 ay gibi belli sürelerle geçici çalışanlar bu düzenlemeden yararlanamayacak?

Yeni bir ücret mi belirlenecek?

Çalıştıkları işlerde ne kadar ücret alıyorlarsa aynı ücret ile kamuya geçecekler. Yani, bugün asgari ücretle çalışan bir taşeron, kamuya geçtiğinde yine asgari ücret alacak.

Emeklilik hakları olacak mı?

Olacak. Mevcut durumda Sosyal Güvenlik Kurumu’nun başta yaş olmak üzere emeklilik ile ilgili şartları neyse, bu şartları yerine getirenler emekli olacak. Yani, emeklilik yaşı 56 ise kişi bu yaşa geldiğinde emekli olacak.

Emekli olana kadar kadro güvencesi var mı?

Yeni uygulamaya ile özel sözleşmeli personel statüsünde 3’er yıllık sözleşmeler olacak. Kişiler, kamu personeli olduktan sonra 3 yıllık sözleşme yapacaklar ve 3 yılın sonunda sözleşmeler yenilenecek.

İleride başka bir statüye geçme imkanı olacak mı?

Hayır, sözleşmeli personel statüsünde kadroya alınacaklar ve emekli oluncaya kadar aynı statüde kadrolu olacaklar.

3 yıl sonra sözleşmenin yenilenmeme ihtimali var mı?

Var. Kişinin üç yıl içindeki performansına ve belirlenecek diğer kriterlere bakılarak, sözleşme yenilenecek. Eğer bu kriterler yerine getirilmemişse, sözleşme yenilenmeyecek ve kişi işe devam etmeyecek. Yani, kadro garantisi yok.

Toplu sözleşme, maaş zammı gibi haklar olacak mı?

Olacak. Kamuda istihdam edildiğinden tüm kamuda çalışanlar gibi toplu sözleşme haklarından, yıl içindeki maaş artış imkanlarından yararlanılacak.

Taşeron olarak çalışan tüm işçiler yeni haktan yararlanacaklar mı?

Kamu personeli olunacağından eğitim durumu, belli suçları işlememe gibi devlet memuru olmanın şartları neyse bu şartlara haiz olanlar yararlanacak. Yaş ise bu şartlar içine girmiyor. Yani, emekliliğine 3 yıl da kalsa, 20 yıl da kalsa bu haktan yararlanabilecek.

Mevcut çalışanlar kamu personeli olduğunda da aynı işte mi çalıştırılacak?

Sağlık alanında çalışan yine sağlıkta, güvenlik alanında çalışan yine güvenlik alanında çalışmaya devam edecek. Kurum farklılığı olabilir ama iş farklılığı olmayacak.

Kadro sırasında başka bir işe ve başka bir kuruma geçilebilir mi?

Geçilemeyecek. Taşeron olarak hangi işe alınmışlarsa aynı işe kadrolu olarak devam edecekler.

Kadroya geçiş nasıl olacak?

Öncelikle sınav şartı getiriliyor. Mevcut çalışanlar önce açılacak olan sınava girecekler. İşçiyi alacak olan kamu kurumu, kendi sınav yapabileceği gibi ÖSYM’de sınav yapabilir. İşçiler hangi kurum için taşeron olarak çalışıyorlarsa o kuruma müracaat edecekler. Kurumlar hangi iş için ne kadar personel alacağını açıklayacak. Ardından kendine yapılan müracaatlar arasından seçtiklerini ilgili kamu kurumuna (Devlet Personel Dairesi Başkanlığı) bildirecek. Örneğin, kamu hastanesinde taşeron olarak çalışan kişi önce çalıştığı hastaneye kadrolu olmak için başvuracak. Hastane tüm başvuruları toplayacak ve hangi bölümde, kaç kişiye ihtiyacı olduğunu Devlet Personel Dairesi Başkanlığı’na iletecek. Başkanlık, istihdam edilecek kişi sayısını belirleyecek. Ardından müracaat edip, Başkanlığın da onayı alınan kişiler sınava girecek. Sınavdan geçmeleri halinde kamu personeli olacak ve sözleşme yapılacak.

Müracaat yapılsa bile kadroya alınmama ihtimali var mı?

Var. Örneğin, ilgili kuruma 100 kişi başvurmuşsa ve o kurum için 60 kişilik kadro tanınmışsa, 40 kişi açıkta kalacak.

Belediye ve belediyeye bağlı kurumlarda çalışanla da bu haktan yararlanacak mı?

Belediyede çalışanlar bu kapsam içinde değiller. Ancak belediye ya da belediyenin bir kuruluşunun anlaştığı bir taşeron firma varsa, bu firma aracılığı ile çalışanlar bu imkandan yararlanacak.

Taşeron olarak halen çalışıp da mahkemelerde dava açmış olanların durumu ne olacak?

Müracaat etmeleri ve davalarından vazgeçmeleri halinde kamu personeli olacaklar.

Taşeronluk müessesesi kalkıyor mu?

Bir anlamda kalkıyor. Yeni uygulama başladıktan sonra kamu kurumları yeni ihale açıp, hizmet alımı yapmayacak. Sözleşmeli personel statüsünde olan kişiler çalıştırılacak.

Kadroya alımlar ne zaman başlayacak?

Öncelikle taşeron işçilerin sözleşmeli kamu personeli olabilmesi için yasa hazırlanacak ve bazı kanunlarda değişiklik yapılacak ki, hazırlıkların 2-3 haftada tamamlanması, ardından da kanun olarak çıkması bekleniyor. Sonrasında taşeron işçiler kurumlarına müracaat edecek, kurumlar personel ihtiyacını belirleyecek ve ilgili Başkanlığa iletecek. Başkanlık gerekli kadroyu vermesinin ardından sınav tarihleri belli olacak. Bu sürenin de 4 ay olacağı tahmin ediliyor. Yani, en ihtimalle 6 aylık bir süreç var.