Kullanılmayan İzin Parası İşten Ayrılırken Her Koşulda Ödenir

Kullanılmayan yıllık izin ücretleri çalışırken alınamaz. İşten ayrılırken ise her koşulda ödenir. İşçi işten kendisi ayrılsa bile izin parasını alır. Çalışma yaşamı boyunca hiç izin kullanılmaması ise Yargıtay’ca “Hayatın olağan akışına aykırı” bulunuyor.

İş Kanunu’na göre, çalışırken kullanılmayan yıllık izin ücretleri, iş sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, son ücret üzerinden hesaplanarak ödenir. İşçinin çalışırken yıllık izin kullanmak yerine ücret isteme hakkı bulunmuyor. Yıllık izin hakkı anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olarak kabul edildiği için işçi kendi isteğiyle bile olsa yıllık izin hakkından feragat edemez.

Kullanılmayan yıllık izin ücretleri ancak iş akdinin feshi halinde ödenir. İş akdinin ne şekilde sona erdiğinin, işçinin haklı olup olmadığının hiçbir önemi yoktur. İşveren haklı sebeple işten çıkarsa da işçi hiçbir gerekçe göstermeden istifa ederek işten ayrılsa da kullanılmayan ücretsiz izinlerin parasının ödenmesi gerekir.

Yıllık izinlerin kullanıldığını ispatlama yükümlülüğü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri, imzalı izin formu gibi belgelerle kanıtlamak zorundadır.

YILLIK İZİNDE ZAMANAŞIMI NE ZAMAN BAŞLAR?

Ücret alacaklarında beş yıllık zamanaşımı süresi bulunuyor. Kullanılmayan izinler için beş yıllık zamanaşımı süresi, iş akdinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Örneğin, 2004-2021 yılları arasında bir işyerinde çalışan işçinin iş akdinin 1 Mayıs 2021 tarihinde feshedildiğini varsayalım. İşçi 1 Mayıs 2026 tarihine kadar dava açarak, 2004-2021 yılları arasında kullanmamış olduğu izinlerin ücretini isteyebilir.

“HAYATIN OLAĞAN AKIŞINA AYKIRI”

Bazı kişilerin, yıllarca hiç izin kullanmadan çalıştıkları bilinen bir gerçek. Ancak, bu kişiler daha sonra kötü sürprizle karşılaşabiliyorlar. Yargıtay, bir kişinin yıllarca hiç izin kullanmadan çalışmasını “hayatın olağan akışına aykırı” olarak değerlendiriyor. Bu nedenle yıllık izinlerin hepsinin değilse bile bir kısmının, ilgili yılda kullanılmasında fayda bulunuyor.

YILLIK İZİN SÜRELERİ NASIL HESAPLANIR?
Yeni işe başlayan bir işçi yıllık izne, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere bir yıllık çalışma süresinin tamamlanmasıyla hak kazanır. Yıllık izin süresi, aynı işyerindeki toplam çalışma süresine göre belirlenir.

Çalışması bir yıldan beş yıla kadar olanlara 14 gün;

Beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün;

çalışması 15 yıl ve daha fazla olanlara 26 gün yıllık ücretli izin verilir.

İzin süreleri kanunda belirlenen bu sürelerin altında olamaz ama toplu iş sözleşmesiyle veya işverenle işçi arasındaki iş sözleşmesiyle artırılabilir.

İşçinin daha önce aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerinde geçen hizmetleri yıllık izne hak kazanma ve izin süreleri hesabı yönünden dikkate alınır.

AYNI İŞYERİNDE FARKLI ZAMANLARDA ÇALIŞAN İŞÇİNİN İZİN SÜRESİ NASIL HESAPLANIR?

Çalıştığı işyerinden ayrılırken kullanmadığı izin paralarını alan işçi, aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlarsa yıllık izin sürelerinin hesabında önceki çalışma dikkate alınmaz. Daha önce ayrılırken yılda 26 gün izin kullanmakta olan işçi, aynı işyerinde yeniden işe başladığında yıllık 14 gün izin hakkı olur.

İşten ayrılırken kullanmadığı izinlerin parasını almayan işçinin durumu ise farklıdır. Bu işçi aynı işyerinde tekrar çalışmaya başladığında önceki çalışma süresi de dikkate alınır ve 26 gün üzerinden izin kullanmaya devam eder.

Emekli aylığı bağlattıktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçi kıdem tazminatını sıfırlamış olsa bile, izin parasını almadıysa yine eski çalışma sürelerine göre izin kullanır.

Ancak, 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık izin süresi hiçbir şekilde 20 günden az olamaz.

İZİNLE ÇAKIŞAN BAYRAM GÜNLERİ YILLIK İZİNDEN DÜŞÜLÜR MÜ?

İş Kanunu’na göre, yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin sürelerinden sayılmaz.

Gelecek hafta, bayram günlerini de içine alacak şekilde yıllık izne ayrılacak kişinin kullandığı izin süresi belirlenirken, bayram günlerinin düşülmesi, izin formunun buna göre doldurulması gerekir.

Kaynak: Habertürk – Ahmet Kıvanç