Komisyondaki Uzlaşma Ne Anlama Geliyor?

Asgari ücret görüşmelerinde sona yaklaşıldı ancak tutar henüz belli olmadı. Bir yandan çalışanların cebine giren net ücretin yüksek oranda artırılması, diğer yandan da işletmelerin üzerindeki maliyet artışının sınırlı düzeyde tutulması için çözüm aranıyor. Komisyondaki işçi ve işveren kesiminin uzlaştığı öneriler kabul olursa 4 bin liralık net ücret seçeneğinde işverenin maliyet artışının bir kısmı hazineden karşılanacak.

Asgari ücret tespit komisyonunun 2022 yılı asgari ücretini belirleme çalışmalarında sona gelindi. İlk üç toplantıdaki görüşmelerde işçileri temsil eden TÜRK-İŞ ve işveren kesimini temsil eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) üyeleri, üç önemli konuda uzlaşma sağladı. Bunlardan birincisi, TÜRK-İŞ, HAK-İŞ ve DİSK’in asgari ücret görüşmeleri başlamadan önceki çağrılarında da yer alan sosyal güvenlik işçi priminde 5 puanlık indirim yapılması. İkincisi gelir vergisinin ilk diliminin yıllık asgari ücret düzeyine çıkartılması. Üçüncüsü de işverene sendikalı işletmelerde asgari ücretin yüzde 6’sı, diğer işletmelerde ise yüzde 3’ü oranında destek sağlanması.

Enflasyondaki tırmanma ve döviz kurunda yaşanan artış dolayısıyla bu yıl asgari ücrette yüksek artış beklentisi ortaya çıktı. Kulislerde, TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay’ın Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’e 4 bin liranın altında bir rakamı kabul etmeyeceklerini söylediği belirtiliyor. Net asgari ücretin 4 bin liraya çıkması brüt asgari ücretin yüzde 42 oranında artması anlamına geliyor.

İşveren kesimini temsil eden TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, Türkiye İstatistik Kurumu’nun enflasyon rakamının da dikkate alınması gerektiğini belirtti. Net asgari ücretin 4 bin liraya çıkartılması halinde asgari ücretli bir işçinin işverene maliyeti 1800 lira artarak 6 bin liraya ulaşacak.

Kaldı ki net asgari ücretin 4 bin liranın üzerine çıkabileceği beklentileri de bulunuyor.

İşçi ve işveren sendikalarının üç konuda sağladığı uzlaşma bu noktada önem taşıyor. İşçinin eline geçen net ücret olabildiğince yükseltilirken, işletmelerin maliyet artışlarının mümkün olduğunca makul seviyede tutulması gerektiği konusunda işçi sendikaları da hemfikir.

İŞÇİ SİGORTA PRİMİNDE 5 PUANLIK İNDİRİM NE ANLAMA GELİYOR?

İşçinin cebine giren net asgari ücretin artmasını sağlayacak formüllerden birincisini 5 puanlık işçi sigorta primi indirimi oluşturuyor. İşçi payı olarak şu an yüzde 14 oranında sigorta primi kesiliyor. Beş puanlık indirim bugünkü asgari ücrete uygulansa işçinin cebine giren aylık net ücret 178 lira artacak.

Mevcut uygulama aynen devam ettiği takdirde 4000 lira net asgari ücret için yüzde 42 oranında artış yapılması gerekecek. Bu durumda brüt ücret 5065 liraya, asgari ücretin işverene maliyeti de 5951 liraya çıkacak.

Ancak, işçi priminde 5 puanlık indirim yapıldığı takdirde işçinin eline geçen net ücret 250 lira artacak, işverenin maliyeti de 5 bin 649 lira olacak. Böylece, işçinin eline geçen net ücret yüzde 42 oranında artarken, işverenin maliyetindeki artış yüzde 34 olacak.

İşçi sigorta priminde 5 puanlık indirimle asgari ücret ne olur?

	Mevcut asgari ücret
Brüt asgari ücret	3577,50	4685,00	4746,00	4808,00	4865,00	4925,00	4985,00	5045,00
Sigorta primi (% 9)	500,85	421,65	427,14	432,72	437,85	443,25	448,65	454,05
İşsizlik sig. Primi (% 1)	35,78	46,85	47,46	48,08	48,65	49,25	49,85	50,45
Gelir vergisi	187,82	281,10	284,76	288,48	291,90	295,50	299,10	302,70
Asgari geçim indirimi	268,31	351,38	355,95	360,60	364,88	369,38	373,88	378,38
Damga vergisi (0,759)	27,15	35,56	36,02	36,49	36,93	37,38	37,84	38,29
İşçi kesintileri toplamı	751,60	785,16	795,38	805,77	815,33	825,38	835,44	845,49
Net asgari ücret	2825,90	3900	3951	4002	4050	4100	4150	4200
Net asgari ücret artışı		38	40	42	43	45	47	49
İşveren sigorta primi	554,51	726,18	735,63	745,24	754,08	763,38	772,68	781,98
İşveren işsizlik sig. Primi	71,55	93,70	94,92	96,16	97,30	98,50	99,70	100,90
İşveren kesintileri toplamı	626,06	819,88	830,55	841,40	851,38	861,88	872,38	882,88
İşverene toplam maliyet	4203,56	5505	5577	5649	5716	5787	5857	5928
İşveren maliyetindeki artış		31	33	34	36	38	39	41

İLK GELİR VERGİSİ DİLİMİNİN ASGARİ ÜCRET DÜZEYİNE ÇIKARTILMASI

Asgari ücretli işçiler bu yıl ağustos ayına kadar yüzde 15, eylül ayından itibaren de yüzde 20 oranında gelir vergisi ödediler. Gelir vergisi dilimindeki artışın düşük tutulması nedeniyle her yıl daha erken bir tarihte yüzde 20’lik gelir vergisi dilimine giriyorlar.

2002 yılında ortalama asgari ücret 236.43 TL, birinci vergi dilimi ise 3800 TL idi. 3800 liraya kadar olan kazançlar yüzde 15 vergiye tabi idi. Birinci vergi dilimi brüt asgari ücretin 16 katına karşılık geliyordu. Birinci vergi dilimi bu yılki brüt asgari ücretin (3577.50 TL) 16 katı düzeyinde olsaydı 57 bin 240 TL’ye kadar olan kazançlar yüzde 15 oranında vergiye tabi olacaktı. Böylece, bu tutardaki kazançlar için 7 bin 515 TL yerine 5 bin 367 TL vergi ödenecekti. https://1465a71ef2d6efa5bcadc21dace9a14c.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-38/html/container.html

TİSK Genel Sekreteri Koç, üçüncü toplantı sonrası yaptığı açıklamada, komisyonda mutabık kaldıkları üç husustan sonuncusunun da birinci gelir vergisi dilimine tabi kazançların yıllık brüt asgari ücret düzeyine çıkartılması olduğunu belirtti.

2021 yılında birinci vergi dilimindeki kazançlar yıllık brüt asgari ücret düzeyine çıkartılsaydı aylık brüt ücreti 4100 lira olan kişiler 2021 yılında 950 lira dolayında daha az gelir vergisi ödeyeceklerdi. Asgari ücretle çalışan bir bekâr işçinin ödeyeceği vergi de yıllık 2 bin 255 lira yerine 1.630 lirada kalacaktı. Asgari ücretliler yıllık bazda 624 lira daha az vergi ödeyecekti.

Asgari ücretten yapılan kesintiler nelerdir?

Brüt asgari ücret	3577,50
Sigorta primi (% 14)	500,85
İşsizlik sig. Primi (% 1)	35,78
Gelir vergisi	187,82
Asgari geçim indirimi	268,31
Damga vergisi (0,759)	27,15
İşçi kesintileri toplamı	751,60
Net asgari ücret	2825,90

İşveren sigorta primi	554,51
İşveren işsizlik sig. Primi	71,55
İşveren kesintileri toplamı	626,06
İşverene toplam maliyet	4203,56

İŞVERENE YÜZDE 3 ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ

Asgari ücrette 2016 yılında yapılan yüksek artışla birlikte işverene asgari ücret desteği uygulaması başlatıldı. İlk yılki destek asgari ücretin yüzde 6’sına karşılık geldi. Bu yılki görüşmelerde işçi ve işveren sendikaları, toplu iş sözleşmesi uygulanan işyerlerinde asgari ücretin yüzde 6’sı, diğer yerlerde ise yüzde 3’ü oranında işveren desteği sağlanması konusunda görüş birliğine vardı.

Bu da toplu iş sözleşmesi uygulanan yerlerde yaklaşık 300 TL, diğer işyerlerinde ise 150 TL destek sağlanması anlamına geliyor.

Bu düzeyde asgari ücret desteği sağlanırsa asgari ücretli işçinin işverene maliyeti 150 – 300 TL azalacak. Ancak, bu durumda bile 4 bin liralık net asgari ücrette işverenin maliyetindeki artış yüzde 31 olacak.

Kaynak: Habertürk-Ahmet Kıvanç