Lira 9 Ayda Yüzde 35 Eridi

Mali piyasalardaki dalgalanma hızla devam ederken, döviz kurlarının geldiği nokta büyük bir endişe kaynağı olmaya devam ediyor. Türk Lirası son 9 ayda dolar karşısında yüzde 29, euro karşısında yüzde 35 eridi.

Güç­lü bir ‘dö­viz­ze­de­’ ha­fı­za­sı olan Tür­ki­ye­’de, dö­viz­de son ya­şa­nan kü­re­sel eko­no­mi ve iç si­ya­si tar­tış­ma kay­nak­lı ha­re­ket­le­rin ge­le­ce­ği bü­yük önem ta­şı­yor. Bu du­rum özel­lik­le Tür­ki­ye gi­bi dış pa­ra ba­ğım­lı­sı ge­liş­mek­te olan ül­ke­ler için çok da­ha önem­li.

85 mil­yar do­lar li­kit

Dö­viz­de­ki ha­re­ke­tin kı­sa geç­mi­şe bak­tı­ğı­mız­da, te­mel çı­kış nok­ta­sı­nın ABD mer­kez ban­ka­sı Fe­d’­in ge­çen ma­yıs ayın­da yap­tı­ğı açık­la­ma­la­ra uzan­dı­ğı gö­rü­lü­yor. Çün­kü ABD eko­no­mi­sin­de­ki to­par­lan­ma­ya işa­ret eden Fed, o ta­rih­te pi­ya­sa­la­ra tah­vil alı­mıy­la ver­di­ği li­ki­di­te­yi (ay­lık 85 mil­yar $) kı­sa­ca­ğı­nı, bir an­lam­da bol­luk dö­ne­mi­nin bir tak­vim için­de bi­te­ce­ği­ni açık­la­dı. Fed bu­nu ge­çen ara­lık ayın­da uy­gu­la­ma­ya baş­la­dı ve ilk etap­ta 10 mil­yar do­lar­lık ke­sin­ti­ye git­ti. Şim­di Fed da­ral­ma­nın mik­ta­rı­nı 20 mil­yar do­la­ra çı­kar­ma­yı 28-29 Oca­k’­ta gö­rü­şe­cek.

Fed ve Mer­kez’in kararları belirleyici

Dün­ya­da Fed kay­nak­lı dal­ga­lan­ma sü­rer­ken, Ge­zi olay­la­rı, 17 Ara­lık ope­ras­yo­nu, HSYK tar­tış­ma­la­rı gi­bi içe­ri­de ya­şa­nan bir di­zi ha­re­ket­li­lik de dö­vi­zi et­ki­le­di. Ya­şa­nan bu tür ge­liş­me­ler ne­ti­ce­sin­de Ma­yıs 2013’ten bu ­ya­na Türk Li­ra­sı do­lar kar­şı­sın­da yüz­de 28,9, eu­ro kar­şı­sın­da yüz­de 35, İn­gi­liz ster­li­ni kar­şın­da yüz­de 38 de­ğer kay­bet­ti. Bu ar­tış­lar kar­şı­sın­da ge­çen per­şem­be Mer­kez Ban­ka­sı ta­ra­fın­dan dö­vi­ze doğ­ru­dan sa­tış yön­te­miy­le ya­pı­lan mü­da­ha­le ise ate­şi dü­şür­mek­ten uzak kal­dı. Fa­iz ko­nu­sun­da adım at­ma­yı ter­cih et­me­yen Mer­kez Ban­ka­sı­’nın 27 ve 30 Oca­k’­ta uy­gu­la­ya­ca­ğı ek pa­ra­sal sı­kı­laş­tır­ma­nın (EPS) so­nuç­la­rı da me­rak­la iz­le­ne­cek. Çün­kü bu iki gün­de Mer­kez yüz­de 7,75 ye­ri­ne yüz­de 9 fa­iz ve­re­cek.

Fiili devalüasyon

Dö­viz­de­ki ge­liş­me­le­ri yo­rum­la­yan Eko­no­mi Pro­fe­sö­rü Er­dinç Tok­göz, TL’­de­ki son dö­nem eri­me­yi fii­li de­va­lü­as­yon ola­rak ni­te­le­di. Hu­kuk sis­te­mi­nin çök­me­siy­le bir­lik­te TL’­ye olan gü­ve­nin azal­dı­ğı­nı be­lir­ten Tok­göz şöy­le ko­nuş­tu: “Ben tek ba­şı­na ik­ti­da­rım ve be­nim söy­le­di­ğim olu­r’ zih­ni­ye­tin­den uzak­laş­ma­yıp fre­ne ba­sıl­ma­dı­ğı tak­dir­de TL’­nin eri­me­si sü­rer. Ya­ban­cı fon­la­rın pa­ra çı­kış­la­rı hız­la­na­cak. Ce­bin­de pa­ra­sı olan Türk ya­tı­rım­cı da ye­ni ya­tı­rım­la­rı­nı as­kı­ya alıp pa­ra­sı­nı dö­vi­ze yön­len­di­re­cek.” Tok­göz ay­rı­ca, pa­ra­sı­nı dö­viz­de tu­tan ya­tı­rım­cı­nın sa­de­ce 1 ay­lık dö­nem­de bi­le cid­di pa­ra­lar ka­zan­dı­ğı­na dik­kat çe­ke­rek, “Ye­ni zen­gin­ler oluş­tu­” de­di.

Vatandaş kura oynadı

Döviz kurunda yaşanan hareketlilik vatandaşı döviz yatırımına yöneltti. 3-10 ocak arasında 3 aylık döviz mevduatına giden para miktarı 3 milyar lirayı buldu.

Mer­kez Ban­ka­sı Baş­ka­nı Er­dem Baş­çı­’nın ‘do­lar 1,92’yi aş­maz hat­ta dü­şe­bi­li­r’ söz­le­ri son dö­nem­de bo­şa çı­kın­ca ya­tı­rım­cı ve re­el sek­tör
er­te­le­di­ği dö­viz alım­la­rı­na hız ver­di.

21,8 mil­yar do­lar

Dö­viz tev­di­at he­sap­la­rın­da­ki pa­ra mik­ta­rı son 1 yıl­da 97,9 mil­yar li­ra ar­ta­rak 10 Ocak iti­ba­riy­le 334,7 mil­yar li­ra­ya ulaş­tı. Do­lar mev­du­atı 1 se­ne için­de 7 mil­yar do­lar, eu­ro mev­du­atı 9 mil­yar eu­ro art­tı. Eko­no­mist Hik­met Bay­dar, enf­las­yon­da­ki yük­sel­mey­le be­ra­ber re­el fa­iz­le­rin sı­fı­ra in­me­si ve AB­D’­de tah­vil fa­iz­le­ri­nin yük­sel­me­siy­le do­la­rın ca­zip ha­le gel­di­ği­ni söy­le­di. Hik­met Bay­dar, TL’­ye olan gü­ve­nin azal­ma­sı­nın da et­ki­li ol­du­ğu­nu ak­tar­dı.

Eu­ro­dan do­la­ra

Ya­tı­rım­cı­nın 2014 ter­ci­hi ise do­la­ra işa­ret et­ti. Eu­ro he­sap­la­rı son iki ay­da cid­di bir de­ği­şim gös­ter­mez ve ya­tı­rım­cı ufak ufak po­zis­yon azal­tır­ken, do­lar he­sap­la­rı yük­sel­di. Dö­vi­zin ha­re­ket­li ol­du­ğu bu gün­ler­de dö­viz mev­du­atı olan ya­tı­rım­cı­la­rın al-sat ya­pa­rak da­ha faz­la ka­zanç el­de et­me ça­ba­sı için­de ol­du­ğu da dik­kat çek­ti. 13 Ara­lık 2013’te do­lar mev­du­atı 77,9 mil­yar do­lar iken bu ra­kam son 5 haf­ta­da 79,5 mil­yar do­la­ra çık­tı.

Artışı bekleyen 3 ay vadeye gitti

Doların ateşinin sönmeyeceğine yatırım yapanlar döviz mevduatlarında vade seçimini 3 aylıktan yana kullandı. 3 Ocak’ta bu vadede 157,7 milyar liralık para dövizde bekletilirken 10 Ocak’ta rakam 160,9 milyar liraya ulaştı. Bu vade yapısında 1 yıllık artış yüzde 49,81’e çıktı.
Bugün Gazetesi

Etiketler: .Mali piyasalar » 17 Ara­lık ope­ras­yo­nu » ABD eko­no­mi­si » ABD mer­kez ban­ka­sı Fe­d » Dö­viz­ » Dolar » Döviz - Borsa - Altın » döviz kurları » euro » Ge­zi olay­la­rı » HSYK tar­tış­ma­la­rı » Lira 9 Ayda Yüzde 35 Eridi » Mali piyasalardaki dalgalanma » Türk Lirası