KAMU | İşverenle Anlaşarak İşten Ayrılan İşsizlik Maaşı Alabilir mi?

Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) BAĞ-KUR veya genel sağlık sigortası (GSS) prim borcu bulunanlar normalde sağlık hizmeti alamazlar. Ancak, geçici bir düzenleme çerçevesinde prim borcu bulunanlar yıl sonuna kadar sağlık hizmeti alabilecekler. Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı.

PRİM BORCU OLANLAR SAĞLIK HİZMETİNDEN YARARLANABİLİR Mİ?

Hiç geliri olmayan, kredi ve SGK borçları olan kişi sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanabilir? Ne yapması gerekir? (İlhan K.)

İlhan Bey, BAĞ-KUR veya genel sağlık sigortası (GSS) prim borcu bulunanlar 31 Aralık 2020 tarihine kadar kamuya ait hastaneler ile devlet üniversitelerine ait hastanelerde sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilirler. SGK ile anlaşmalı da olsa özel hastanelerden yararlanamazlar. Hiçbir geliri olmayanlar ise gelir testi başvurusunda bulunabilirler. Gelir testinde hane içinde kişi başına gelirin asgari ücretin 3’te 1’inden (981 TL) az olduğu tespit edilenlerin GSS primleri devlet tarafından karşılanır ve sağlık hizmetlerini ücretsiz alabilirler. Ancak, sağlık hizmeti alsanız da prim borcunuz devam eder.

İŞVERENLE ANLAŞARAK İŞTEN AYRILAN İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?

Yabancı menşeli bir şirkette 13.5 yıldır çalışıyorum. Henüz resmi bir tebliğ yapılmadı ancak önümüzdeki günlerde “tüm kanuni haklarımın ödenerek” ilişiğimin kesileceği belirtildi. Hukuki bir sürece gerek kalmadan anlaşmalı şekilde iş sözleşmesi feshi yapmak istediklerini söylediler. Sizce içinde bulunduğumuz pandemi süreci ya da 13.5 yıllık kıdemim, araç, yemek, özel sağlık sigortam, telefon hattım vs tazminat hesaplamasını değiştirebilir mi? Bu dönemde işten çıkarmalara ait özel düzenlemeler var mı? Şirketten neler talep edebilirim? (Ozan B.)

Ozan Bey, üç ay işten çıkarma yasağı getirildi, bu nedenle siz kabul etmediğiniz takdirde işveren 17 Temmuz’a kadar işten çıkartamaz. Karşılıklı anlaşarak iş akdini feshederseniz 13.5 yıllık giydirilmiş brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ile 2 aylık net ücret tutarında ihbar tazminatı alırsınız.

Kıdem tazminatınız hesaplanırken çıplak brüt ücretinize ulaştırma, yemek, yakacak, özel sağlık sigortası ve hayat sigortası gibi ödemelerin yıllık toplamının 12’de 1’i de dikkate alınır. Rızanız dışında işten çıkartılırsanız ve iş yerinizde en az 30 kişi çalışıyor ise işe iade davası açma hakkınız bulunuyor. İşe iadeyi kazanmanız halinde işverenin 4 ile 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemesi gerekebiliyor.

Anlaşmalı fesihlerde genellikle ihbar ve kıdem tazminatlarına ilave olarak bir tür işe iade tazminatının karşılığı olarak ilave ödeme yapılıyor. Kullanmadığınız yıllık izinlerin ücretini talep edebilirsiniz.

İş akdini anlaşmalı feshettiğinizde işsizlik maaşı alamazsınız. İşsiz kalma riskiniz var ise Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildiriminizin anlaşmalı fesih değil, işten çıkarma şeklinde yapılması gerekir.

EVDEN ÇALIŞAN ÖĞRETMENLERİN ÜCRETİ NASIL ÖDENİR?

Özel bir okulda öğretmenlik yapıyorum. Mesleğimde ilk yılım. Pandemi dolayısıyla evden çalışma sistemine geçtik. İşveren ders sayılarımızı bir miktar azaltıp kısa çalışma ödeneğine başvurdu ancak ben 450 günüm olmadığından ödenekten faydalanamıyorum. Okuldaki diğer arkadaşlarımın maaşları, kısa çalışma ödeneğinin üzeri tamamlanarak kendilerine tam ücret yatırılacak. Ben ise iki aydır yarım maaş alıyorum. Haziran ayında da yarım maaş yatıracaklarını söylediler. Maaşımın geri kalanını ilerleyen süreçte taksit taksit yatıracaklarını belirttiler. Benim durumumda okulda birkaç öğretmen daha var. İşverenin bunu yapmaya hakkı var mı? (Necati K.)

Necati Bey, koşulları sağlayamadığınız için kısa çalışma ödeneği konusunda işverenin yapacağı bir şey yok. Ücretsiz izne çıkartılıp da kısa çalışma ödeneği alamayanlara sadece 17 Nisan – 17 Temmuz tarihleri arasında ücretsiz izinde geçen süreler için günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği veriliyor. Ancak, siz ücretsiz izinde değilsiniz. Anlaşılan tam zamanlı da çalışmıyorsunuz. Ders saatiniz normal sürenin altında ise işverenin tam ücret ödeme yükümlülüğü bulunmuyor. Bu durumda işverenin aylık ücretinizi ders sürenize orantılı olarak ödemesi gerekir.

MEMURİYETTEN AYRILANLAR EMEKLİ SANDIĞI’NDAN NASIL EMEKLİ OLABİLİR?

1973 doğumluyum. 22.05.1997 tarihinde kamuda çalışmaya başladım. 2004 yılında 15 ay askerlik yaptım. 01.09.2016 tarihinde de malum olaylar sebebiyle memuriyetten çıkartıldım (Bununla ilgili davalarım devam etmekte). Emekli Sandığı’nda 6400 gün primim var. Memuriyetten çıkartıldıktan sonra 4/a’lı olarak 1000 küsur gün primim var. Emeklilik yaşım olan 56 yaşına kadar 3.5 yıl BAĞ-KUR’lu, 3.5 yıl isteğe bağlı sigortalı olarak çalışsam Emekli Sandığı’ndan emekli olabilir miyim? (Alim A.)

Alim Bey, Emekli Sandığı’ndan emekli olabilmeniz için memurluktan çıkartıldıktan sonra 6 ay içinde dilekçe verip, prim gününüzü 9000’e tamamlayıncaya kadar isteğe bağlı iştirak primi ödemeniz gerekiyordu. Davaları kazanıp tekrar memuriyete dönebilirseniz tabii ki Emekli Sandığı’ndan emekli olursunuz. Memuriyetten sonra geçiş yaptığınız 4/a’da (SSK) prim sürenizi 1261 güne tamamlarsanız, ondan sonra hiç prim ödemeseniz de yine 56 yaşında SSK’dan emekli olabilirsiniz. İsteğe bağlı sigorta primi ödediğinizde 4/b’ye (BAĞ-KUR) sayılır, o durumda SSK’dan emekliliğiniz zora girebilir. Memuriyete dönemezseniz 4/a’dan emekli olmaya çalışmanızda yarar var.

ÜCRETSİZ İZİNDEKİLERE NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ NE ZAMAN ÖDENECEK?

İki ay önce ücretsiz izne çıkartıldım. İşverenim nakdi ücret desteği başvurusu yaptığı halde henüz para yatmadı. Bununla ilgili ne yapabilirim? (Burak Ç.)

Burak Bey, ücretsiz izne çıkartılanlar ile ilgili kanun 17 Nisan’da yürürlüğe girdi. Başvurular da bu tarihten sonra yapılmaya başlandı. Başvurularla ilgili incelemelerin bir kısmı tamamlandı ama önemli kısmı da devam ediyor. İncelemenin ardından 17 Nisan’dan 17 Temmuz’a kadar olan dönemde ücretsiz izinli olduğunuz her gün için 39.24 TL destek alırsınız. Nisan ayında 14 gün, mayıs ayında 30 gün üzerinden ödeme yapılır. İncelemesi tamamlananlara ödemeler başladı.

Bu arada, nakdi ücret desteğini beklerken e-Devlet üzerinden Faz 3 Pandemi Sosyal Destek Programı’na da başvurabilirsiniz.

İŞVERENİN KÇÖ ÇIKMAYAN İŞÇİYE NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ İÇİN YENİDEN BAŞVURMASI GEREKİR Mİ?

İşverenim kısa çalışma için başvurdu ama 450 günüm olmadığı için bana ödenek çıkmadı. Bu durumda ne yapmam gerekiyor? Şirket tekrar bir başvuru yapmadı, ücretsiz izin için ayrıca başvuru yapması gerekiyor mu? Alamadığım ödenekleri İŞKUR öder mi? (Hakan S.)

Hakan Bey, kısa çalışma ödeneği alamayanlar için işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu işveren modülü üzerinden yeniden başvuruda bulunması gerekiyor. İşveren tekrar başvuru yapmadığı takdirde herhangi bir ödeme yapılmaz. İşveren başvuru yaptığında, 17 Nisan’dan sonraki ücretsiz izin günlerinizin parasını (günlük 39.24 TL) İŞKUR’dan alabilirsiniz.

Ahmet Kıvanç – Haberturk.com