Dava İle Aylığınızı Yükseltebilirsiniz

Kayıtdışı çalıştırılan ya da ücreti düşük gösterilen çalışanlar, emeklilik döneminde sıkıntı çekmemek, düşük aylık almamak için yasal yollara başvurmalı.

Si­gor­ta­sız ça­lış­ma ya da di­ğer ta­bir­le ka­yıtdı­şı is­tih­dam, Tür­ki­ye­’nin en önem­li so­run­la­rın­dan bi­ri­si. Son yıl­lar­da­ki dü­şüş eği­li­mi­ne rağ­men hâ­lâ yük­sek se­vi­ye­ler­de.

Üc­re­ti dü­şük bil­di­ri­yor

“Pe­ki, ka­yıtdı­şı ça­lış­ma ile emek­li ay­lık­la­rı ara­sın­da ne ala­ka var?” di­yen­ler için he­men söy­le­ye­lim,doğ­ru­dan ala­ka var. Ka­yıt­dı­şı is­tih­da­mın iki tü­rü var;

*Ça­lı­şan­lar SGK’­ya hiç bil­di­ril­mi­yor­lar.

*Ya da ger­çek üc­ret­le­rin­den de­ğil de da­ha dü­şük üc­ret­le bil­di­ri­li­yor­lar.

Her iki du­rum­da da ça­lı­şan ki­şi­nin ala­ca­ğı ay­lık da­ha dü­şük bağ­la­nı­yor.

İki aşa­ma­lı yol var

Di­ye­lim ki bir iş­ye­rin­de beş yıl ça­lış­tı­ğı­nız hal­de sa­de­ce üç yıl si­gor­ta­lı ol­duy­sa­nız, emek­li ay­lı­ğı­nı­zın he­sa­bın­da iki yıl­lık prim kay­bı var de­mek­tir. Ya da iş­ye­ri­niz­de 2000 li­ra brüt üc­ret­le ça­lış­tı­ğı­nız hal­de SGK’­ya bil­di­ri­mi­niz as­ga­ri üc­ret şek­lin­de ya­pıl­mış­sa, ala­ca­ğı­nız emek­li ay­lı­ğı da ya­rı yarı­ya dü­şe­cek de­mek­tir.

Pe­ki ka­yıt­dı­şı ça­lış­tı­rı­lan bir ki­şi ola­rak hak­kı­nı­zı ara­mak için na­sıl bir yol ta­kip ede­bi­lir­si­niz? Ta­kip ede­ce­ği­niz yol iki aşa­ma­lı; ön­ce SGK’­ya şi­ka­yet son­ra iş/sos­yal gü­ven­lik mah­ke­me­sin­de da­va.

Önce SGK’ya şikayet edin

Eğer çalıştığınız işte hiç sigortanız yapılmadıysa ya da bazı dönemlerde boşluk varsa ya da ücretiniz SGK’ya düşük bildirildiyse, ilk yapmanız gereken SGK’ya dilekçe vermek. Bu dilekçeyi çalışırken verebileceğiniz gibi işten ayrıldıktan sonra da verebilirsiniz. Fakat çalışırken vermeniz, iddianızın ispatı açısından kolaylık sağlayacaktır.

İşyerinize gelen SGK denetim elemanı, sizi işyerinde görür ve tutanağa isminizi alırsa, işiniz daha da kolay olur. SGK’ya vereceğiniz şikayet dilekçesinin ekine, iddianızı destekleyecek belgeleri koymanız da avantaj sağlar. Örneğin yüksek ücret aldığınızı gösterir yazılar, sigortasız çalıştığınız döneme dair imzanızı taşıyan belgeler gibi.

SGK incelemesiyle prim gününüzün artması veya brüt kazançlarınızın yükselmesi, emekli aylığınızı da doğrudan artırmış olacak. Aşağıda sizin için hazırladığımız örnek dilekçeyi kullanabilirsiniz.

Mahkeme yolu için ‘5 yıl’ şartı

Kimi durumlarda SGK’ya yapılan şikayetler sonuçsuz kalabiliyor. Belgelerin yetersizliği, işyeri kayıtlarının düzensizliği gibi nedenlerle SGK’nın yaptığı inceleme sonucu iddianızı ispat edememiş olabilirsiniz. Bu durumda tek alternatifiniz iş veya sosyal güvenlik mahkemesinde hizmet tespit davası açmak. Açacağınız davada aynen SGK’ya verdiğiniz şikayet dilekçesindeki iddiaları, delilleriyle birlikte mahkemeye sunacaksınız.

Lehte kararlar çok

Şikayet aşamasında sonuçsuz kalmış pek çok hizmet tespitinin yargı kararıyla çalışanlar lehine sonuçlandığını biliyoruz. Ancak hizmet tespit davası açabilmeniz için, işten ayrıldığınız yıldan itibaren beş yıllık sürenin dolmamış olması gerekiyor. Bu süreyi geçirdikten sonra dava açma imkanınız bulunmuyor.

Hizmet tespiti talebi

Oysa SGK’ya şikayet için böyle bir süre sınırlaması bulunmuyor. İşten ayrıldıktan sonra ne kadar yıl geçmiş olursa olsun, şikayet yoluyla SGK’dan hizmetinizin tespitini talep edebiliyorsunuz. Yine de aradan uzun yılların geçmesi halinde iddianızı ispatlama ihtimalinin zayıfladığını hatırlatmış olalım.

Hiç düşünmeden hakkınızı kullanın

So­ru: Sa­det­tin Bey, bir otel iş­ye­rin­de 1.6.1999-30.10.2010 yıl­la­rı ara­sın­da ça­lış­tım. An­cak bu sü­re zar­fın­da hem si­gor­ta prim­le­rim­de boş­luk­lar var hem üc­re­tim SGK’­ya as­ga­ri üc­ret üze­rin­den bil­di­ril­miş. Oy­sa ben bu sü­re­nin ta­ma­mın­da as­ga­ri üc­re­tin iki ka­tı ci­va­rın­da üc­ret alı­yor­dum. Bu ko­nu­da SGK’­ya di­lek­çe ver­dim ama so­nuç çık­ma­dı. Da­va aç­ma­mı tav­si­ye eder mi­si­niz?

Ce­vap: De­ğer­li oku­rum, da­va aç­ma­nız ve hiz­met­le­ri­ni­zi tes­pit et­tir­me­niz ha­lin­de hem prim gü­nü­nüz hem ka­zan­cı­nız art­mış olur. Böy­le­ce emek­li ay­lı­ğı­nı­za da olum­lu yan­sı­ma­sı ola­cak­tır. 2015 yı­lı so­nu­na ka­dar da­va aç­ma hak­kı­nı­zı kul­lan­ma­nı­zı tav­si­ye ede­rim.

SADETTİN ORHAN – BUGÜN GAZETESİ

Etiketler: Dava İle Aylığınızı Yükseltebilirsiniz » emeklilik » Kayıtdışı çalıştırılan » prim » Sadettin Orhan » SGK » Sigorta