Bütçeden SGK’ya 249 Milyar TL Kaynak Aktarıldı

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2020 yılı gelir gider dengesi belli oldu. Pandemi döneminde sağlık harcamaları artan, prim gelirleri ise hedeflerin altında kalan SGK 2020 yılını 67.5 milyar lira açıkla kapattı. Bütçeden SGK’ya 2020 yılında aktarılan toplam tutar 249 milyar liraya ulaştı. Bütçe transferlerinin milli gelire oranı yüzde 5.13’e tırmandı. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2020 aralık ayına ilişkin istatistiklerini yayımladı. Kovid – 19 pandemisi dolayısıyla gelirleri azalan, giderleri artan SGK’nın bütçe açığı büyüdü. SGK’nın 2019 yılında 424.2 milyar lira olan gelirleri 2020 yılında 472.6 milyar lira olarak gerçekleşti. Toplam gelirlerdeki artış yüzde 11.4’te kaldı.

SGK’ya ödenen primler asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasındaki kazançlara göre belirleniyor. Asgari ücret 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 15 oranında arttı. Buna karşılık SGK’nın prim gelirlerindeki artış yüzde 10.5’te kaldı ve 290.2 milyardan 320.5 milyar liraya yükseldi.

2008 yılında gerçekleştirilen sosyal güvenlik reformu kapsamında SGK’ya yatırılan primlerin 4’te 1’I oranında bütçeden devlet katkısı yapılıyor. Devlet katkısı 2009 yılından beri kurumun doğal gelirleri arasında sayıldığı için SGK’nın açığı katkı tutarı kadar daha az görünüyor. 2019’da 71.2 milyar lira olan devlet katkısı tutarı 2020’de 85.1 milyar lira olarak gerçekleşti.

İlk taksit ödemesi bu ay başlayan son yapılandırma gelirleri SGK verilerine yansımadı. Önceki yapılandırma kanunları kapsamında kurumun elde ettiği tahsilat 2019’da 3.6 milyar lira iken 2020’de 2.7 milyar lira oldu.

SAĞLIK HARCAMALARI YÜZDE 23 ARTTI

Kovid – 19 salgınının da etkisiyle kurumun sağlık harcamalarında yaşanan yüksek artış giderlerin daha hızlı artmasına yol açtı. SGK’nın toplam giderleri yüzde 16 oranında artışla 464.2 milyar liradan 540.1 milyar liraya; emekli aylığı ödemeleri de yüzde 15 artışla 298.6 milyardan 343 milyar liraya yükseldi. Sağlık harcamaları ise yüzde 23 oranında artışla 110.7 milyardan 135.7 milyar liraya çıktı.

Bu gelişmeler sonucu SGK’nın açığı yüzde 69 oranında artarak 39.9 milyardan 67.5 milyar liraya yükseldi.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GELİR GİDER DENGESİ
(Milyon TL)	2017	2018	2019	2020

I-GELİRLER	288.560	369.211	424.228	472.626
	1- Prim Gelirleri	203.145	246.153	290.197	320.524
	2- Yapılandırma	4.920	9.466	3.631	2.657
	3- Devlet Katkısı	51.767	57.560	71.222	85.070
	4- Ek Ödeme	7.970	10.661	12.295	14.184
	5- Faturalı Ödemeler ve Ek Karşılık	12.475	36.594	38.373	40.999
	6- Diğer Gelirler	8.283	8.776	8.510	9.192
II-GİDERLER	312.735	384.962	464.173	540.095
	1- Emekli Aylıkları	209.546	245.106	298.615	343.046
	2- Sigorta Ödemeleri	3.276	3.924	4.717	7.228
	3- Ek Ödeme	8.697	10.208	12.648	14.527
	4- Sağlık Harcamaları (Yolluk Dahil)	77.687	91.566	110.749	135.704
	Sağlık Harcamaları (Yolluk Hariç)	77.632	91.512	110.697	135.674
	5- Faturalı Ödemeler	7.536	27.168	30.124	31.678
	6- Yönetim	1.170	1.495	1.823	2.049
	7- Yatırım	215	252	198	163
	8- Diğer Giderler	4.609	5.243	5.299	5.701
III- AÇIK		24.175	15.751	39.945	67.469
Kaynak: SGK 2020 Aralık ayı istatistikleri

BÜTÇEDEN 249 MİLYAR LİRA AKTARILDI

Bütçeden SGK’ya, açığın finansmanının yanı sıra, yukarıda sözünü ettiğimiz prim gelirlerinin 4’te 1’I oranındaki devlet katkısı, emeklilere yılda 2 defa yapılan 1000’er TL tutarındaki bayram ikramiyesi (yaklaşık 25 milyar lira),ödeme gücü olmayanların genel sağlık sigortası (GSS) primi, kaldırılan vergi iadesinin yerine emeklilere yapılan aylıklarının yüzde 4’ü oranındaki “ek ödeme” ve çeşitli kanunlarla prim karşılığı olmaksızın SGK’ya yaptırılan ödemeler için kaynak aktarılıyor.

Bütçeden SGK’ya aktarılan para tutarı son yıllarda giderek artıyor. 2015 yılında 79 milyar lira olan bütçeden SGK’ya yapılan transfer tutarı 2016’da 108.1 milyara, 2017’de 128.2 milyara, 2018’de 150.5 milyara, 2019’da 196.8 milyar liraya yükseldi. 2020’de ise önceki yıla göre yüzde 26.4 artarak 248.8 milyar lira oldu.

2020 yılında merkezi yönetim bütçesi 138.9 milyar lira açık verdi. SGK’ya aktarılan para tutarı 110 milyar lira düzeyinde kalsaydı merkezi yönetim bütçesi 2020 yılında açık vermeyecekti.

Bütçeden yapılan transferlerin gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı 2008 yılında yüzde 3.52 düzeyinde iken devlet katkısının ilk uygulamaya konulduğu 2009’da yüzde 5.26’ya çıktı. Sonraki yıllarda düzenli olarak azaldı ve 2015’te yüzde 3.38’e kadar geriledi.

2016 yılından beri tekrar artış trendine giren SGK’ya yapılan bütçe transferlerinin GSYH’ye oranı 2019’da yüzde 4.56 iken 2020’de yüzde 5.13’e çıktı.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BÜTÇE TRANSFERLERİ
(Bin TL)
Yıl	Bütçe Transferleri	Değişim Oranı (%)	GSYH’ye Oranı (%)
2008	35.016.403	5,90	3,52
2009	52.599.691	50,21	5,26
2010	55.244.258	5,03	4,76
2011	52.772.218	4,47	3,78
2012	58.728.293	11,29	3,74
2013	71.263.763	21,34	3,94
2014	77.335.890	8,52	3,78
2015	79.038.817	2,20	3,38
2016	108.073.487	36,73	4,14
2017	128.182.906	18,61	4,12
2018	150.530.375	17,43	4,04
2019	196.797.506	30,74	4,56
2020	248.846.194	26,45	5,13

PRİM GELİRLERİ SAĞLIK VE EMEKLİLİK GİDERLERİNİN YÜZDE 68’İNİ KARŞILADI

Devlet katkısı hariç prim gelirlerinin emekli aylığı ödemeleri ile sağlık giderlerini karşılama oranı da 2020 yılında düşüş kaydetti. 2009 yılında 56 olan prim gelirlerinin emekli aylığı ve sağlık giderlerini karşılama oranı 2018 yılında 76’ya kadar çıktı. Ancak bu oran 2019’da 72’ye, 2020’de ise 68’e geriledi.

PRİM GELİRLERİNİN SAĞLIK HARCAMASI VE EMEKLİ AYLIĞINI KARŞILAMA ORANI
(Bin TL)
Yıl	Devlet Katkısı Hariç Prim Gelirleri
Emekli aylığı ödemeleri	Sağlık giderleri	Toplam Ödeme	Prim gelirlerinin emekli aylığı ve sağlık giderlerini karşılama oranı
2000	6.575.348	6.756.700	2.633.552	9.390.252	70
2001	9.739.521	10.696.600	4.575.995	15.272.595	64
2002	14.821.913	16.687.400	7.629.027	24.316.427	61
2003	21.178.426	25.174.200	10.661.718	35.835.918	59
2004	27.423.790	30.660.700	13.150.129	43.810.829	63
2005	30.882.405	38.537.100	13.607.884	52.144.984	59
2006	41.619.875	45.075.855	17.666.674	62.742.529	66
2007	44.051.735	52.311.728	19.983.275	72.295.003	61
2008	54.546.453	59.136.539	25.345.913	84.482.452	65
2009	54.579.182	68.603.972	28.810.684	97.414.657	56
2010	66.912.858	78.957.499	32.508.883	111.466.382	60
2011	89.560.568	91.615.378	36.500.378	128.115.756	70
2012	99.359.243	105.293.799	44.110.561	149.404.360	67
2013	118.728.578	119.161.662	49.888.693	169.050.355	70
2014	135.238.559	134.391.514	54.551.175	188.942.688	72
2015	159.480.052	151.990.402	59.355.576	211.345.978	75
2016	184.445.994	185.157.568	67.992.868	253.150.436	73
2017	208.064.459	209.545.653	77.632.066	287.177.719	72
2018	255.619.125	245.105.705	91.512.240	336.617.945	76
2019	293.828.025	298.614.722	110.697.418	409.312.140	72
2020	323.181.066	343.045.567	135.673.782	478.719.349	68